DE MENSBEELDEN

Het Rationele mensbeeld

Wanneer ben je een rationeel mens? Alleen door het gebruik van het verstand komt men tot de waarheid, het verstand boven gevoel, dat is een echte rationele gedachtegang. De typische kenmerken van een rationeel mensbeeld zijn het streven naar perfectie, gesloten zijn, idealistisch zijn en bekrompen zijn. Een rationeel mens houdt het logisch, het moet een doel hebben. Bij een rationeel mensbeeld staan eigen belangen altijd bovenaan, zelfontplooiing. Een goed voorbeeld is de rationele architectuur: een gebouw hoeft niet mooi te zijn, het is statig en praktisch. Alles in het gebouw is zo gebouwd en bepaald dat het logisch en zinvol in elkaar zit. In de wereld is het rationele mensbeeld ook duidelijk terug te zien. De kerk wordt steeds minder belangrijk. Verzuiling is er in het hedendaagse leven niet meer, men luistert sneller naar zijn of haar eigen gedachten. Dit komt met name door de economische groei en de digitalisering. Volgens Max Weber kunnen we het zien als het omtoveren van de wereld.  (Jacobs, 2015. (a))

 

 

“When the point of contact between the product and people becomes a point of friction,

then the Industrial Designer has failed”  -Henry Dreyfuss

 

 

Het Romantische mensbeeld

Wanneer ben je een romantisch mens? Bij romantiek denken veel mensen automatisch aan chocola, rozen en Valentijn. Dat zijn maar kleine onderdelen van wat het begrip romantiek nu eigenlijk inhoudt. Romantiek is begonnen als een stroming rond de 18e eeuw. Het was een stroming die zich vooral verzette tegen de verlichting. Wat er gedacht werd in die tijd en nu ook nog kenmerkend is voor het romantische mensbeeld, is dat ieder mens van nature goed is en uniek. Gevoel staat centraal. Jij staat centraal: jij bent wie je bent. Het gevoel is belangrijk en dat wordt niet gevormd door aspecten om je heen. Gevoel staat boven je gedachten. Het is de ‘jij’ die opbloeide in de periodes in je leven toen je het gelukkigst was en toen je jezelf het meest vervuld voelde. In het romantische leven geniet je van de kleine dingen om je heen en ga je mee met de massa. Zij kopen bijvoorbeeld liever een mooie merkbroek met status.  (Wikipedia, 2015) (Jacobs, 2015. (b))

 

 

"To see the world in a grain of sand And heaven in a flower

Hold infinity in the palm of your hand And eternity in an hour”

- Blake (1768-1834)

 

Het Horizontale mensbeeld

Wanneer ben je een horizontaal mens? In de eerste instantie zou je denken: is dat niet de middenweg tussen het romantische en rationele mensbeeld? Het horizontale mensbeeld kun je ook wel zien als een versimpeld mensbeeld. Een belangrijk begrip is barbaarsheid. Het niet meer belangrijk vinden van eerdere waarden en normen. Dit is misschien wel het mensbeeld van de moderne tijd. Ambachtelijkheid wordt niet meer gezien als iets bijzonders en belangrijks. Makkelijk en spectaculair is belangrijker. Hoe maken we iets snel en goed? Niet meer hoe maken we iets met passie en liefde zoals bij het romantische mensbeeld. Een voorbeeld van barbaarsheid is bijvoorbeeld het kijken van films. Bij het horizontale mensbeeld of in de barbaarse cultuur kijkt men liever een film dan dat zij het boek lezen. De horizontale mens kiest voor multitasking en snelheid, niet voor opgaan in diepe concentratie. Spectaculariteit wordt dé waarde. (Jacobs, 2015. (c))

 

„Zeker, maar vergis je niet: toen de Verlichting zich aandiende, waren er genoeg mensen die als reactie nog religieuzer werden dan ze al waren. Mensen die zich tegenwoordig terugtrekken in een hoekje en boeddhistische onthechting nastreven, zijn net zo goed onderhevig aan die cultuuromslag. Die moeten hun mobiele telefoon bewust uitzetten en uiteindelijk zullen ze hun voicemail toch wel weer afluisteren. Je ziet ook veel nostalgie naar de wereld die men op het punt staat achter zich te laten. Maar die nostalgie staat niet los van dat nieuwe idee van beschaving, ze is er een uiting van.” (Baricco, 2010)